Onze fantasie brengt ons op bijzondere plekken. Leuke en minder leuke. Ons fantastisch denken geeft placebo effecten. Hoe? Hoe je dat kunt gebruiken? Dat lees je in dit blog.

De invloed van wat je gelooft op je brein en op je doen & laten… en hoe je anders leert denken

In mijn coaching gaat het regelmatig over de invloed van je referentiekader op je waarneming, interpretatie, denken en dus ook doen. De invloed van je overtuigingen, denkbeelden over de wereld, andere mensen en jezelf is groot. Wil je anders leren denken? Lees dan dit artikel.

Die denkbeelden en normen zijn subjectief. Ze hebben zich vooral in je jeugd in de interactie tussen jou en je omgeving ontwikkeld. Je denkbeelden zijn afhankelijk de persoonlijke ervaringen die jij hebt opgedaan en op doet. Daarom verschillen referentiekaders tussen mensen altijd.

Voorbeelden 

Als je verwacht aan een klantenbalie onaardig behandeld te worden, is de kans groter dat ook gebeurd. Om meerdere redenen

1. Je zet jezelf vast schrap omdat je verwacht afgeblaft te worden. Bijvoorbeeld door jezelf vast groot te maken, je stem stevig aan te zetten en in niet te malse woorden vertelt wat er aan de hand is…… De kans is groot dat de medewerker van de klantenbalie minder aardig reageert op jouw start. En voor je het weet ben je weer eens onaardig behandeld.
2. Je onthoudt die voorvallen waarin jouw verwachtingen en oordelen bevestigd worden, veel beter dan de situaties waarin het anders liep dan je verwachtte. Die laatste situaties betitelen we als ‘toeval’ en die eerste als ‘dat gebeurt mij nou altijd, zie je wel’.

Om je te laten zien hoe groot de invloed is van je referentiekader, je oordelend denken, vind je hieronder meer voorbeelden.

Het effect van placebo’s op je overtuigingen en je brein

Op NPO start kun je een aflevering van zorg.nu terug vinden. Deze aflevering ging o.a. over het placebo-effect (een geneesmiddel/methode zonder werkzame bestanddelen). Aan de hand van enkele indrukwekkende voorbeelden lieten ze zien hoe groot de kracht van gedachten is over de rest van je brein. Junior (prof) wielrenners die meededen aan een onderzoek naar de prestatie verhogende werking van een pil, kregen in werkelijkheid een placebo. Vijf van de acht deelnemers verbeterden vervolgens hun eigen record! De deelnemers hadden echt het idee dat het kwam door die pil. Ze waren stomverbaasd toen bleek dat de verbetering ontstond door hun eigen geloof in de werking van die pil.

Nog indrukwekkender was het effect van een placebo op een Parkinson patiënt. Zijn brein reageerde zichtbaar op de overtuiging die hij had, dat hij de echte medicijnen had gekregen. Terwijl hij een placebo had gekregen. Hij ging aanzienlijk beter lopen en praten. Het filmpje vertelt verder dat de patiënt door middel van conditionering nu zijn medicijnen zelf heeft kunnen afbouwen. Het is hem dus gelukt om zijn eigen brein aan het werk te zetten. Hoe hij dat heeft gedaan, daar gaat de aflevering helaas niet verder op in.

Wel wordt duidelijk uit alle voorbeelden dat de invloed van de omgeving (hoe serieus wordt het placebo effect gecreëerd) groot is. De grootte van de pil, of de dokter wel of niet een witte jas aan heeft, of alle handelingen van de schijnoperatie op een gewone operatie lijken….  Dat alles is nodig om de gewenste overtuiging in het brein in te prenten. Mensen moeten die overtuiging echt kunnen geloven. Elke vorm van twijfel zorgt ervoor dat het placebo effect (snel) afneemt.

Dat maakt ook meteen duidelijk waarom het zo lastig is om zelf je eigen gedachten te veranderen. De twijfels over je nieuwe gedachten blijven dan groot. De oude gedachten nemen het snel weer over.

Je kunt de hele aflevering van zorg.nl hier nakijken. 

Samenvattend

• Je referentiekader blijkt zeer gevoelig te zijn voor invloeden van de omgeving.
• Eenmaal aangeleerde overtuigingen veranderen niet zo snel
• Het lijkt erop dat je bewust je eigen overtuigingen en je eigen brein bij te kunnen stellen maar dan moet je er zelf wel in geloven.

Veranderen kan dus…. Maar je moet er wel wat voor doen.

We blijven gemakkelijk hangen in onze denkbeelden…

Want anders hebben we de neiging te blijven hangen in onze oude denkbeelden. Zo liet een onderzoek dat in 1983 gedaan werd en in 2014 herhaald werd, bijvoorbeeld zien dat onze denkbeelden over de stereotype eigenschappen van mannen en vrouwen niet veranderd zijn!!!

Mannen zijn competitief, onafhankelijk en gemakkelijk in het nemen van beslissingen. Vrouwen zijn vriendelijk, emotioneel en begrijpen anderen goed.  Denken we.  Er is blijkbaar te weinig invloed vanuit de omgeving of bewuste bijsturing vanuit jezelf, om deze stereotypen aan te passen. Alhoewel voldoende onderzoek laat zien dat de verschillen in de groepen mannen en vrouwen groter zijn dan de verschillen tussen mannen en vrouwen.

…en kijken en handelen vanuit vaste oordelen over onszelf en anderen

Heb jij facebook, tiktok, Instagram, LinkedIn? Hoe gebruik je dat? De sociale netwerken op internet maken dat we ons gemakkelijk de hele dag kunnen vergelijken met anderen. En omdat we onszelf allemaal zo mooi mogelijk voor willen doen, valt die vergelijking vaak negatief voor jezelf uit. We toetsen ons zelfbeeld op twee manieren:

1. Wanneer je jezelf op een onderwerp wilt verbeteren, kijk je naar mensen die dat al heel goed kunnen. Dat kan heel effectief zijn als je met een lerende bril kijkt. Helaas vergelijken ons zelf vaak qua status met een ander. En dan lijkt het op de sociale media al snel zo, dat anderen alles veel beter voor elkaar hebben.
2. Wanneer we behoefte hebben aan een opkikker van ons zelfbeeld, vergelijken we onszelf met mensen die het minder goed hebben. TV en internet kunnen ons ook hier goed bij helpen.

Welke van de twee we ook doen, we starten vanuit het beeld dat we al van onszelf hebben.

Aan de slag?! Leer met ACT anders met je denken om te gaan

ACT leert je anders met je denken om te gaan.

Het is dus ongelooflijk belangrijk om te weten hoe jouw referentiekader (zelfbeeld en wereldbeeld) in elkaar zit en hoe het jouw doen en laten beïnvloedt. Om daarmee aan de slag te gaan, werk ik in persoonlijke coaching met het stappenplan en de oefeningen van ACT.

ACT, Acceptance and Commitment Therapy draait om het losser komen van wat je denkt. Omdat je zo meer ruimte maakt om te leven vanuit je waarden, dromen, idealen en doelen. je hoort je babbelbox wel tegen je praten maar neemt die babbelbox niet zo serieus.

Het uitgangspunt is dat het denken altijd maar doorgaat in je hoofd. En dat je helemaal niet zoveel invloed hebt op wat je denkt. Je kunt heel hard je best doen om bijvoorbeeld positief te denken over jezelf maar als je het eigenlijk niet gelooft en even niet oplet zijn die negatieve gedachten er weer. Bovendien zijn wij heel gevoelig voor omgevingsinvloeden. Het placebo-onderzoek laat dat ook zien. De omgeving roept allerlei gedachten en gevoelens in je op, zonder dat je daar veel invloed op hebt.

Het is dus veel handiger om te oefenen in meer ‘los te komen’ van dat denkende en kwebbelende deel zodat je kunt doen wat je belangrijk vindt. Met het geklets van je babbelbox en de spanning die dat vaak oproept, onder je arm….. doen wat je belangrijk vindt om te doen.

De stappen en vooral de oefeningen uit het ACT programma helpen je daar bij.

Reacties van deelnemers op de ACT aanpak

“Ik doe nu veel vaker iets wat ik graag wil maar voorheen niet goed durfde. Nu laat ik me veel minder belemmeren door dat kritische stemmetje in mijn hoofd.”

“Het belangrijkste wat het me gebracht heeft is ontspanning. Voorheen konden mijn gedachten enorm met op de loop gaan en een situatie veel groter en erger maken dan het in werkelijkheid was. Nu zie ik veel eerder dat ik dat vooral zelf doe en kan ik meer om mezelf lachen. Ik heb nu minder stress.”

Wat kun je nu al zelf doen?

1. Luister veel vaker naar ideeën en meningen van anderen. Niet om je er tegen af te zetten maar om ze te onderzoeken. Op welke feiten zijn gebaseerd? Welke positieve kanten zitten er aan deze manier van denken? Wat kan ik er van leren en gebruiken? Zo wordt je referentiekader aangevuld met nieuwe inzichten en andere wereldbeelden. En leer je genuanceerder te denken.
2. We nemen onze eigen overtuigingen veel te gemakkelijk voor ‘waar’ aan. Ben je veel vaker bewust van je eigen gedachten en gevoelens. Benoem ze. En zie ze als tijdelijk. Elke gedachte en elk gevoel gaat voorbij en wordt ingenomen door nieuwe gedachten en nieuw
3. Maak een onderscheid tussen enerzijds ‘serieus nadenken’ over problemen en uitdagingen. Dat doe je soms analytisch en soms juist associërend & creatief. En anderzijds het continue gebabbel in je hoofd. Het gebabbel bestaat vooral uit overtuigingen, meningen, oordelen, zelfbeelden, wereldbeelden. Dit kun je meestal wel aan je voorbij laten gaan onder het motto ‘ach ja, dat is mijn babbelbox’.

Wil je nog wat meer weten over ACT?

Hieronder vindt je links naar andere blogs op deze website.

Wil je dit blog delen?

Vind je dit artikel interessant voor mensen uit je netwerk? Deel het, met de link van de pagina via LinkedIn.

Zoek je een ervaren coach?

Wil je kennismaken? Wil je meer weten over mijn coach aanpak voor jouw vraag?

Dan nodig ik je graag uit voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek. Online (Teams of beeldbellen) of offline met koffie en Brabantse appeltaart in Breda. Je kunt me bereiken via w.janssen@dekunstvananders.nl of via 0655797832. Ik beloof je dat je na dat gesprek al een hele hoop wijzer bent geworden.

Wil je op de hoogte blijven van nieuwe blogs die ik schrijf, stuur me dan op LinkedIn een connectieverzoek.

PS 1 Placebo effect en het brein – onderzoek van Harvard

In de wetenschapsbijlage van de Volkskrant stond een interview met Ted Kaptchuk. Hij onderzoekt aan Harvard het placebo effect. In het interview vertelt hij dat placebo’s werken, zelfs als mensen weten dat ze placebo’s krijgen.  Bij het meegeven van de pillen legt de behandelaar uit dat het placebo-effect sterk kan zijn, dat het lichaam reageert op het ‘ritueel’ van het pil slikken en dat het belangrijk is dit elke dag te doen. En dat is regelmatig voldoende om het brein van de patiënt aan te zetten tot genezende of de genezing ondersteunde acties. Fantastisch toch!.